انواع ترانسفورماتور

انواع ترانسفورماتور

ترانسفورماتور ها را بر اساس مولفه گوناگون می توان دسته بندی کرد. این مولفه ها شامل فرکانس، توان، جنس هسته، ساختار هسته و سیم پیچی، جنس عایق، کاربرد، تک فاز یا سه فاز، افزاینده یا کاهنده، سطح ولتاژ و نوع خنک کنندگی می شوند. انواع ترانسفورماتور بر اساس این مولفه ها را در ادامه مشاهده خواهید کرد.

انواع ترانسفورماتور بر اساس فرکانس

فرکانس یکی از عوامل مهم در تعیین جنس و ابعاد هسته است. از فرکانس برق شهر که ۵۰ یا ۶۰ هرتز است تا فرکانس های کلیدزنی که تا چندصد کیلو هرتز هم میرسد از ترانسفورماتور ها با هسته های متفاوتی استفاده می شود. در فرکانس برق شهر از هسته های آهنی و ورقه آهن استفاده می شود. به این ترانسفورماتور ها ترانسفورماتور فرکانس پایین (یا برق شهر یا شبکه قدرت) گفته می شود. در فرکانس های بالاتر از پودر آهن و در فرکانس های سوئیچینگ از فریت استفاده می شود که به آن ها ترانسفورماتور فرکانس بالا یا ترانسفورماتور سوئیچینگ می گویند.

انواع ترانسفورماتور بر اساس توان

توان عبوری از یک ترانسفورماتور می تواند از چند میلی وات تا چند مگاوات باشد. در نتیجه ترانسفورماتور را براساس حداکثر توان عبوری از آن به ترانسفورماتورهای توان پایین، توان متوسط و توان بالا دسته بندی می کنند.

انواع ترانسفورماتور بر اساس ساختار هسته و سیم پیچی

ساختار هسته و سیم پیچ ها انواع متفاوتی دارد که بسته به نوع کاربرد از ساختارهای متفاوت استفاده می گردد. هسته ترانسفورماتور می تواند شامل یک یا چند ساق، حلقوی، پلانار و … باشد. سیم پیچ ها ممکن است بر روی یک ساق و درکنار هم یا روی هم، بر روی ساق های جداگانه، درلابه لای یکدیگر (interleaved) در بوبین های دارای چند شیار (slot)، به صورت صفحات PCB و … باشند.

انواع ترانسفورماتور بر اساس جنس عایق

در ترانسفورماتورهای ولتاژ بالا، سیم پیچی که ولتاژ بالایی دارد باید از نقاط دیگر ترانسفورماتور و حتی از نقاط دیگر خود آن سیم پیچ عایق شود. در ترانسفورماتورهای ولتاژ بالا از عایق هایی با جنس های متفاوت استفاده می شود. هوا، گاز SF۶، روغن و انواع عایق های جامد نمونه هایی از این عایق ها هستند.

انواع ترانسفورماتور بر اساس کاربرد

کاربرد یک ترانسفورماتور مهمترین مشخصه آن است. یک ترانسفورماتور را می توان به منظور انتقال انرژی الکتریکی در شبکه قدرت، اندازه گیری ولتاژ، اندازه گیری جریان، ایزولاسیون، تطبیق امپدانس، تنظیم ولتاژ (اتوترانسفورماتور)، منابع تغذیه و … مورد استفاده قرار داد.

انواع ترانسفورماتور بر اساس تعداد فاز

در شبکه برق قدرت و در مصرف کننده های سه فاز از ترانسفورماتورهای سه فاز و در مصرف کننده های تک فاز از ترانسفورماتور تک فاز استفاده می شود.

انواع ترانسفورماتور بر اساس افزاینده یا کاهنده

ترانسفورماتور ها یا از نوع افزاینده ولتاژ و یا از نوع کاهنده ولتاژ هستند. البته یک اتوترانسفورماتور می تواند هر دو خاصیت را همزمان و در تنظیمات مختلف داشته باشد. ترانسفورماتورهایی که فقط کاربرد ایزولاسیون دارند، معمولاً تغییری در سطح ولتاژ ایجاد نمی کنند و نه کاهنده هستند و نه افزاینده.

انواع ترانسفورماتور بر اساس سطح ولتاز

در شبکه قدرت ترانسفورماتور ها را بر اساس سطح ولتاژ به ترانسفورماتورهای فشار ضعیف (کمتر از ۱kv)، فشار متوسط (۱kv تا ۳۳kv) و فشار قوی (بالاتر از ۳۳kv) تقسیم می کنند. ترانسفورماتورهای استفاده شده در الکترونیک قدرت معمولاً در دسته فشار ضعیف قرار می گیرند. البته امروزه استفاده از منابع تغذیه سوئیچینگ در ولتاژ های بالا در حال رایج شدن هست.

انواع ترانسفورماتور بر اساس نوع خنک کنندگی

بر حسب اینکه تلفات ترانسفورماتور چگونه از آن دفع می شود نیز ترانسفورماتور ها را می توان دسته بندی کرد. ترانسفورماتور ها می توانند با هوا، روغن، فن و یا آب خنک شوند.