کنترل کیفیت روغن ترانسفورماتور در زمان بهره برداری
ترانسفورماتورها از تجهیزات اصلی شبکه های قدرت هستند که نگهداری از آن ها بسیار مهم است. یکی از عملیاتی که برای نگهداری در زمان بهره برداری ترانسفورماتورها انجام می شود کنترل کیفیت روغن ترانسفورماتور در زمان بهره برداری است. مصرف کنندگان روغن ترانسفورماتور در کشورهای مختلف برای کنترل کیفیت و نگهداری روغن ترانسفورماتور دستورالعمل های مخصوص به خود دارند و در این خصوص یک دستورالعمل عمومی از طرف (IEC- 422) نیز توصیه شده است. جهت کنترل کیفیت روغن ترانسفورماتور در شرایط بهره برداری و تجزیه و تحلیل علل فساد آن، اندازه گیری سالانه این مشخصات روغن، بسیار مفید است:
– استقامت دی الکتریک (IEC – ۱۵۶ (electric strength
– اسیدیته روغن Neutralization Value) IEC – ۲۹۶)
– ضریب تلفات عایقی Dielctric Dissipation Factor) IEC – ۲۵۰)
– کشش سطحی Interfactal tension) IEC – 296A )
– مقدار گاز های حل شده در روغن Dissolved gas) IEC – ۵۹۹)
در مقایسه با روغن نو ترانسفورماتور علاوه بر این مقادیر، رنگ و بوی روغن اطلاعات مفیدی در این زمینه می تواند بدست دهد. استقامت دی الکتریک روغن در زمان بهره برداری اهمیت فراوانی دارد و مقدار آن باید به طور منظم کنترل و ثبت شود و در صورتی که مقدار آن کمتر از حد مجاز گردد روغن باید تحت عمل تصفیه فیزیکی قرار گیرد. تغییرات اسیدیته روغن در زمان بهره برداری معمولا به عنوان معیاری جهت تعیین عمر مفید روغن تلقی می شود و در بعضی موارد تغییرات آن به طور دقیق کنترل می شود. افزایش ناگهانی آن معرف شرایط کار غیر عادی ترانسفورماتور می باشد. حد مجاز اسیدیته برای سرویس روغن ترانسفورماتور ۰٫۵mg KOH/g می باشد. ضریب تلفات عایقی و کشش سطحی روغن نیز جهت کنترل کیفیت روغن و تفسیر علل فساد آن به کار می روند، ولی مقدار اسیدیته روغن معیار اصلی است. زیرا همانطوری که قبلا گفته شد اکسیداسیون روغن و حضور ترکیبات قطبی محلول در روغن موجب تشدید فسادروغن شده و بالاخره حالت تشکیل لجن در روغن به وجود می آید که در این صورت روغن باید تعویض یا احیا شود. از مقدار گازهای محلول در روغن برای کنترل کیفیت و آنالیز آن ها در تجزیه و تحلیل و بروز شرایط غیر عادی در کار ترانسفورماتور های بزرگ استفاده می شود.